Grypa, HIV, SARS, Ebola, Covid-19, przeziębienie, ospa, mononukleoza, wścieklizna, polio, rotawirusy, świnka, odra, opryszczka, HPV, WZW – wszystkie te nazwy jak i wiele innych posiadają wspólny mianownik, jest nim wirus. Wirus w tłumaczeniu z języka łacińskiego oznacza truciznę i określa cząsteczki, które nie mogą namnażać się poza organizmem gospodarza, czyli możemy powiedzieć, że wirusy są pasożytami naszych organizmów, bez których nie potrafią żyć. Wielokrotnie w przeszłości i obecnie wirusy były przyczyną mniejszych i większych epidemii, które dziesiątkowały populację na ziemni.
Nasz układ odpornościowy posiada dwa mechanizmy obrony przed wirusami, jest to odporność nieswoista oraz swoista. Odporność nieswoista lub inaczej nazywana wrodzoną, jest pierwszą linią walki, która polega na wytworzeniu stanu zapalnego oraz uruchomieniu komórek fagocytarnych czyli „zjadających” oraz poinformowanie pozostałych komórek o pojawieniu się niechcianych gości.
Odporność swoista lub inaczej nazywana nabytą, jest drugą linią obrony i polega na specyficznej odpowiedzi układu odpornościowego na dany wirus, odporność swoista posiada pamięć, która przy kolejnym kontakcie z wirusem wykazuje większą szybkość oraz skuteczność działania. Niestety ze względu na swoją prostą budowę oraz szybkość namnażania, wirusy bardzo często zmieniają swoją budowę czyli mutują, co powoduje, że są groźniejsze dla naszego organizmu.
Bardzo ważnym elementem skutecznej ochrony przed wirusami jest sprawny układ odpornościowy, o którym pisaliśmy w poprzednim newsletterze. Bardzo istotną rolę odgrywają składniki odżywcze takie jak: minerały, witaminy oraz substancje roślinne, które mogą wspierać aktywność przeciwwirusową.
Na pewno wśród wartych zwrócenia uwagi są takie suplementy jak:
Cynk – jest niezbędnym minerałem dla czynności układu odpornościowego, szacuje się, ze częstość niedoboru cynku wśród populacji sięga do 20%, zwłaszcza u osób starszych, wegetarian i osób z chorobami przewlekłymi. Niedobór cynku powoduje atrofię grasicy, limfopenię i wadliwą odpowiedź limfocytów co prowadzi do upośledzenia odpowiedzi odpornościowej. Badania in vitro sugerują, że zjonizowany cynk wykazuje silne działanie przeciwwirusowe poprzez hamowanie wiązania, replikacji i wydłużania cząsteczki wirusa. Cynk jest również niezwykle skuteczny przy zakażeniach rhinowirusami czyli przy popularnym katarze, suplementacja cynkiem potrafi skrócić czas trwania objawów nawet o 40%.
Witamina D3 – oprócz istotnych funkcji dla układu kostnego i mięśniowego odgrywa również ważną rolę w aktywacji receptorów rozpoznawania patogenów, będących częścią wrodzonego układu odpornościowego, dzięki czemu wykazuje działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Witamina D3 bierze udział również w wytwarzaniu cytokin, które komunikują i aktywują inne elementy układu odpornościowego do walki z patogenami. Większość dowodów naukowych sugeruje, że sygnalizacja witaminy D zwiększa pierwotną odporność przeciwwirusową, przy czym jest niezwykle ważna przy infekcjach wirusowych dróg oddechowych i płuc.
Selen – wchodzi w skład kilku cząsteczek oraz enzymów, które pełnią funkcje w odpowiedzi układu odpornościowego oraz pracy tarczycy. Oprócz aktywności przeciwutleniającej selenoprotein (peroksydaza glutationowa), selen również wykazuje działanie w zapobieganiu i rozprzestrzenianiu się infekcjom wirusowym. W trakcie infekcji wirusowej selenoproteiny mają wpływ na odpowiedź na stres oksydacyjny, funkcję mitochondriów oraz odpowiedź immunologiczną i zapalną przeciwko patogenom.
Lizyna – jest jednym z podstawowych aminokwasów budujących białka, w latach 60’ ubiegłego wieku przeprowadzono badania w kontekście jej właściwości przeciwwirusowych. W podsumowaniu badań zostało przedstawione, że w warunkach in vitro lizyna hamuje ekspresję wirusów, takich jak adenowirus czy wirus opryszczki. Lizyna hamuje namnażanie wirusów poprzez zmniejszenie dostępności argininy, która jest niezbędnym składnikiem dla cząsteczek wirusa oraz poprzez aktywację enzymu arginazy nerkowej, która przemienia argininę do mocznika i ornityny. W trakcie infekcji wirusowej warto jest zwrócić uwagę na równowagę lizyny do argininy w diecie lub zwiększenie suplementacji lizyny.
Kwas alfa liponowy – w trakcie infekcji w organizmie powstaje bardzo duża ilość wolnych rodników, które są skutkiem ubocznym walki układu odpornościowego. Kwas alfa liponowy to jeden z najskuteczniejszych związków przeciwutleniających, który może modulować przebieg infekcji, działając jako zmiatacz wolnych rodników, może tłumić nadmierny stan zapalny i wykazuje działanie przeciwwirusowe. Właściwości farmakologiczne kwasu alfa liponowego sprawiają, że jest on również
potencjalnym kandydatem do leczenia zakażeń SARS-CoV-2.
Witamina C – mimo, że sama witamina C nie posiada silnych właściwości przeciwwirusowych to ma wpływ na aktywność układu odpornościowego. Witamina C w bardzo dużym stężeniu koncentruje się
w leukocytach, limfocytach, makrofagach, czyli komórkach które bezpośrednio walczą z patogenami i umożliwia ich unieszkodliwienie, a dodatkowo poprawia chemotaksję oraz różnicowanie limfocytów. Niedobór witaminy C skutkuje upośledzeniem odporności i zwiększa podatność na infekcje. W trakcie infekcji dochodzi do obniżenia osoczowego poziomu witaminy C z uwagi na jej większe wykorzystanie w walce z infekcją, co niezwykle ciekawe, w trakcie choroby zwiększa się tolerancja organizmu do bardzo wysokich dawek witaminy C.
Witamina E – wiele badań naukowych wskazuje istotne znaczenie tokoferoli w aktywności i sprawności działania układu odpornościowego. Witamina E może działać przeciwzapalnie na poziomie osocza zmniejszając produkcję wolnych rodników tlenowych, ale również przyczynia się do produkcji i różnicowania się limfocytów oraz zmniejsza stężenie czynników zapalnych (takich jak
interferon gamma, prostaglandyna E). Witamina E jest dobrze przebadaną substancją o charakterze stymulującym układ odpornościowy, poprawiający odporność organizmu na infekcje. Witamina E bardzo dobrze działa w połączeniu z witaminą C.
Kwercetyna – jest głównym przedstawicielem flawonoli, związków które szeroko występują w wielu owocach i warzywach. Suplementacja kwercetyną może promować działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne, immunoprotekcyjne, przeciwnowotworowe, przeciwcukrzycowe i może zapobiegać wielu chorobom przewlekłym. Ponadto kwercetyna była badana w różnych typach i modelach infekcji wirusowych ze względu na jej obiecujące działanie w hamowaniu enzymów odpowiedzialnych za namnażanie i wiązanie białek wirusa.
Bibliografia:
- 1. Lin LT, Hsu WC, Lin CC. Antiviral natural products and herbal medicines. J Tradit ComplementMed. 2014 Jan;4(1):24-35. doi: 10.4103/2225-4110.124335. PMID: 24872930; PMCID:PMC4032839.
- Parham S, Kharazi AZ, Bakhsheshi-Rad HR, Nur H, Ismail AF, Sharif S, RamaKrishna S, Berto F.Antioxidant, Antimicrobial and Antiviral Properties of Herbal Materials. Antioxidants (Basel).2020 Dec 21;9(12):1309. doi: 10.3390/antiox9121309. PMID: 33371338; PMCID:PMC7767362.
- Read SA, Obeid S, Ahlenstiel C, Ahlenstiel G. The Role of Zinc in Antiviral Immunity. Adv Nutr.2019 Jul 1;10(4):696-710. doi: 10.1093/advances/nmz013. PMID: 31305906; PMCID:PMC6628855.
- Kopel J, Fralick J, Reid TW. The Potential Antiviral Effects of Selenium Nanoparticles andCoated Surfaces. Antibiotics (Basel). 2022 Nov 23;11(12):1683. doi:10.3390/antibiotics11121683. PMID: 36551339; PMCID: PMC9774352.
- L Bishop E, Ismailova A, Dimeloe S, Hewison M, White JH. Vitamin D and Immune Regulation:Antibacterial, Antiviral, Anti-Inflammatory. JBMR Plus. 2020 Sep 15;5(1):e10405. doi:10.1002/jbm4.10405. PMID: 32904944; PMCID: PMC7461279.Di Petrillo A, Orrù G, Fais A,Fantini MC. Quercetin and its derivates as antiviral potentials: A comprehensive review.Phytother Res. 2022 Jan;36(1):266-278. doi: 10.1002/ptr.7309. Epub 2021 Oct 28. PMID:34709675; PMCID: PMC8662201.
- Dragomanova S, Miteva S, Nicoletti F, Mangano K, Fagone P, Pricoco S, Staykov H, TanchevaL. Therapeutic Potential of Alpha-Lipoic Acid in Viral Infections, including COVID-19.Antioxidants (Basel). 2021 Aug 16;10(8):1294. doi: 10.3390/antiox10081294. PMID:34439542; PMCID: PMC8389191.
- Colunga Biancatelli RML, Berrill M, Marik PE. The antiviral properties of vitamin C. Expert RevAnti Infect Ther. 2020 Feb;18(2):99-101. doi: 10.1080/14787210.2020.1706483. Epub 2019Dec 23. PMID: 31852327.
