Serce jest niezwykle ważne, wiedzą o tym nawet dzieci! W dawnych czasach przed rozwojem medycyny, sądzono, że to właśnie w sercu gromadzone są myśli i dusza. Codziennie serce wykonuje tytaniczną pracę, dostarczając tlen i składniki odżywcze każdej komórce naszego organizmu. Serce kurczy się średnio 72 razy na minutę, czyli w ciągu doby wykonuje ponad 100 tysięcy uderzeń, to niezwykłe jak wytrzymały jest ten mięsień. Pojedynczy cykl pracy serca nie trwa nawet sekundy, jednak w tym czasie wyrzuca do krwioobiegu ok. 70 ml krwi, co w ciągu dnia przekłada się na blisko 7 tysięcy litrów krwi. Oprócz serca jako pompy, ważna jest również cała sieć naczyń krwionośnych, których szacunkowa długość u dorosłego człowieka sięga 100 tysięcy kilometrów.
Serce nadaje rytm
W sytuacjach stresowych serce może nawet 5-krotnie zwiększyć swoją wydajność, jest to związane z większym zapotrzebowaniem tkanek na tlen, ale przede wszystkim zmiany w częstotliwości skurczów serca, są uwarunkowane zmianami hormonów takich jak: renina, angiotensyna, aldosteron, katecholaminy, hormon antydiuretyczny, wazopresyna, endoteliny, leptyna, hormony tarczycy, czy glikokortykosteroidy. Oznacza to, że serce jest regulowane przez wiele narządów, sygnał o zwolnieniu przy przyspieszeniu bicia może być wysłany z różnych miejsc w zależności od zmian na poziomie hormonów. Duży stres może powodować proces hemostazy, czyli krzepnięcia krwi, czego efektem może być powstanie zakrzepów w naczyniach wieńcowych.
Długotrwała ekspozycja na hormony stresowe może doprowadzić do przedwczesnego zużycia się mięśnia sercowego oraz dalszych konsekwencji z tym związanych. Dlatego w kontekście zdrowego serca i układu krwionośnego warto jest zadbać o: aktywność fizyczną w ciągu tygodnia, ograniczenie nasyconych kwasów tłuszczowych i zwrócenie uwagi na dobrą jakościowo dietę, wyeliminowanie używek, a zwłaszcza tytoniu, zdrowe BMI oraz o dobre relacje, stres to ważny nieprzyjaciel serca.
Choroby serca i układu krążenia to spora grupa różnych problemów z pracą serca, takich jak choroba niedokrwienna serca, zaburzenia rytmu serca, niewydolność mięśnia sercowego, czy jeszcze wiele innych i niestety, jako grupa są klasyfikowane jako główna przyczyna zgonów w Polsce. W związku z pojawieniem się niepokojących objawów związanych z pracą układu krążenia należy skonsultować się z lekarzem specjalistą i nie należy lekceważyć objawów.
Wśród produktów, które mogą pomóc sercu w codziennej pracy możemy wymienić:
Magnez - niski poziom magnezu może sprzyjać dysfunkcji komórek śródbłonka, potencjalnie zwiększając ryzyko zakrzepicy i miażdżycy. Przegląd 19 badań uwzględniających wyniki ponad 530 tys. uczestników wykazał, że większe spożycie magnezu w diecie wiązało się z niższym ryzykiem wystąpienia choroby niedokrwiennej serca.
Tauryna - zarówno serce jak i mięśnie szkieletowe są bogate w taurynę, dlatego naukowców zainteresował wpływ suplementacji tego aminokwasu wśród pacjentów z chorobami serca. Okazuje się, że wprowadzenie tauryny jako dodatku do leczenia, spowodowało poprawę pojemności minutowej i objętości wyrzutowej serca. Badania z 2020 roku wykazały, że tauryna wykazuje działanie obniżające ciśnienie krwi poprzez zwiększenie rozszerzenia naczyń krwionośnych oraz zmniejszenie produkcji angiotensyny II, silnego środka zwężającego naczynia. Dodatkowo tauryna wiąże lipidy z kwasami żółciowymi przez co ma wpływ na obniżenie poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi.
Q10 – to jedna z cząsteczek pełniących w organizmie funkcje przeciwutleniające, jednak wykazuje również potencjał w profilaktyce i leczeniu chorób układu krążenia, zwłaszcza w nadciśnieniu tętniczym, hiperlipidemii, chorobie wieńcowej oraz niewydolność serca.
B kompleks – w badaniach zaobserwowano korzystne działanie witamin z grupy B w zapobieganiu chorób układu krążenia. Stwierdzono, że wyższe spożycie witaminy B6, B12, kwasu foliowego i B2 zmniejsza ryzyko nadciśnienia tętniczego i obniża ciśnienie krwi u pacjentów z nadciśnieniem. Witaminy z grupy B okazały się również przydatne w badaniach klinicznych w leczeniu niewydolności serca.
Kwas alfa-liponowy – badania wśród pacjentów z upośledzoną funkcją śródbłonka, wykazały, że podanie kwasu alfa-liponowego, który wykazuje wysoką aktywność antyoksydacyjną może poprawić funkcję śródbłonka poprzez zmniejszenie ilości wolnych rodników.
Arginina – to aminokwas, który jest prekursorem do produkcji tlenku azotu, tlenek azotu z kolei odgrywa kluczową rolę w przepuszczalności śródbłonka naczyń. Zmniejszenie produkcji tlenku azotu powoduje nadciśnienie i przerost mięśnia sercowego.
Potas - Komitet Doradczy ds. Wytycznych Dietetycznych w kwestii chorób układu krążenia zamieścił potas w rekomendacjach, które mogą być pomocne w walce z nadciśnieniem tętniczym. Potas zmniejsza objętość wewnątrznaczyniową, częściowo poprzez zwiększenie wydalania sodu z moczem. Zwiększony poziom potasu w osoczu rozszerza naczynia krwionośne oraz poprawia wrażliwość na receptory oraz hormony, które mają wpływ na funkcjonowanie naczyń krwionośnych.
Mamy nadzieję, że weźmiecie sobie te informacje do serca i zadbacie o siebie i swoich bliskich!
1. Sunkara A, Raizner A. Supplemental Vitamins and Minerals for Cardiovascular Disease Prevention and Treatment. Methodist Debakey Cardiovasc J. 2019 Jul-Sep;15(3):179-184.
2. G D X, J H P, H L S, L S Z. Alpha-lipoic acid improves endothelial dysfunction in patients with subclinical hypothyroidism. Exp Clin Endocrinol Diabetes. 2010 Oct;118(9):625-9. doi: 10.1055/s-0029-1237702.
3. Qu X, Jin F, Hao Y i wsp. Magnesium and the risk of cardiovascular events: a meta-analysis of prospective cohort studies. PLoS One 2013; 8: e57720.
4. Guan L, Miao P. The effects of taurine supplementation on obesity, blood pressure and lipid profile: A meta-analysis of randomized controlled trials. Eur J Pharmacol. 2020 Oct 15;885:173533. doi: 10.1016/j.ejphar.2020.173533. Epub 2020 Aug 29. PMID: 32871172.
5. Sarter B. Coenzyme Q10 and cardiovascular disease: a review. J Cardiovasc Nurs. 2002 Jul;16(4):9-20.
6. Shah AK, Dhalla NS. Effectiveness of Some Vitamins in the Prevention of Cardiovascular Disease: A Narrative Review. Front Physiol. 2021 Oct 8;12:729255.
7. Sudar-Milovanovic E, Obradovic M, Jovanovic A, Zaric B, Zafirovic S, Panic A, Radak D, Isenovic ER. Benefits of L-Arginine on Cardiovascular System. Mini Rev Med Chem. 2016;16(2):94-103